Dawno temu niemal obowiązkowo uprawiały go panny w ogródkach, co gwarantowało im odwzajemnienie uczuć ukochanego. Przed wiekami lubczyk służył też wędrowcom, którzy wkładali do butów kilka jego listków, by zapewnić sobie siły i wytrwałość w podróży. Prawie w każdej przydrożnej gospodzie podawano specjalną nalewkę alkoholową z lubczyku przywracającą siły podróżnym.

Znany bardziej jako przyprawa

Lubczyk ogrodowy lub inaczej lekarski Levisticum officinale jest okazałą rośliną wieloletnią, często wyrastającą do dwóch i więcej metrów. Jest bardzo żywotny, potrafi w tym samym miejscu rosnąć nawet kilkanaście lat. Liście ma bardzo podobne do selera, tyle że trochę większe, bardziej ostro zakończone i o bardziej intensywnym aromacie. Kwiaty lubczyku są drobne, oliwko-zielone, zebrane w dość duże baldachy. Jego korzenie są dobrze rozbudowane, mięsiste. Cała roślina odznacza się bulionowym zapachem, który zna każda pani domu i każdy wielbiciel dobrej kuchni.

Lubczyk ogrodowy najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych i zasobnych w próchnicę. Nie lubi podłoża zbyt wilgotnego. W zasadzie wymaga dużo słońca, ale może też rosnąć w niewielkim półcieniu. Aby uzyskać drugi zbiór liści, należy je ściąć najpóźniej do połowy czerwca. Pamiętajmy, że kwitnienie roślin powoduje mniejszy plon liści, stąd tworzące się pędy kwiatostanowe należy usunąć. Roślinę tę można rozmnażać zarówno z nasion, które wysiewa się bardzo wczesną wiosną, jak i przez podział starszych egzemplarzy jesienią lub bardzo wczesną wiosną.

Liście, korzeń, pędy i nasiona

Lekarstwem, no i oczywiście przyprawą są liście lubczyku, a także korzenie, czasem młode pędy i nasiona. Korzenie zbierać można późną jesienią. Przed suszeniem trzeba je dokładnie wypłukać i pokroić wzdłuż, by w takiej postaci sprawniej schły. Liście można natomiast bez większego problemu zrywać z roślin przez całe lato, w zasadzie do połowy sierpnia. Liście dobrze jest suszyć zawsze w cieniu, w miejscach przewiewnych. Korzenie zwykle suszy się w suszarniach. Trzeba to robić sprawnie, aby nie traciły aromatu. Uzyskany susz zarówno z liści, jak korzeni przetrzymujemy w suchych, szczelnych słoiczkach lub innych pojemniczkach do przypraw. W kuchni często wykorzystuje się powszechnie świeżo zebrane liście tej rośliny, ale z nimi w kuchni raczej oszczędnie, bo w nadmiarze mogą zaszkodzić smakowi potraw. W moim domu zebrane w połowie czerwca liście są mrożone, co też jest dobrym sposobem przechowywania. Wcześniej jednak zaraz po umyciu i odsączeniu trzeba je rozłożyć cienką warstwą, aby nieco przywiędły (wtedy się nie sklejają w zamrażarce). Najbardziej wartościowy jest olejek lotny, bo jemu właśnie lubczyk zawdzięcza oryginalny, swoisty zapach. Oprócz tego w surowcach tej rośliny znajdujemy też witaminy (np. witaminę C), skrobię, kumaryny, cukry, fitosterole, kwasy organiczne i całą listę minerałów, np. wapń, sód, potas, cynk, żelazo itd.

W kuracjach odchudzających i nie tylko

Lubczyk od stuleci wykorzystuje się z dobrymi rezultatami w leczeniu chorób nerek i dróg moczowych. Działa bowiem moczopędnie, leczy kamicę moczową, zapobiega, i to nadzwyczaj skutecznie tworzeniu się w nerkach kamieni, a dodatkowo niesie ulgę w skazie moczanowej oraz dezynfekuje całe drogi moczowe. Likwiduje stan zapalny pęcherza moczowego. Oddala też ogólną ociężałość wywołaną zgromadzeniem się w organizmie nadmiaru wody. Zapobiega gromadzeniu się złogów wody w organizmie. Pobudza proces przemiany materii i oczyszcza go z toksyn oraz niepotrzebnych metabolitów (np. kwasu moczowego). Lubczyk można z wielkim powodzeniem stosować w niestrawności, nieżycie żołądka i jelit, a także schorzeniach wątroby (działa żółciopędnie). Pomaga też usunąć wzdęcia po spożyciu ciężkostrawnych potraw. W kuracjach wyszczuplających bardzo przydają się poza tym kąpiele z dodatkiem odwaru z korzeni lub liści lubczyku. Jednak, aby efekt był widoczny, z takich kąpieli należy korzystać regularnie i cierpliwie. Pamiętajmy, że liście lubczyku, to także niezastąpiona przyprawa do mięs, zup, rosołów, farszów. Nie żałujmy ich podczas przygotowywania różnych potraw dla ludzi chcących pozbyć się nadwagi.

Kąpiel pobudzająca metabolizm z lubczykiem

Składniki:

• ½ szklanki ziela mniszka lekarskiego,
• ½ szklanki liści pokrzywy,
• ½ szklanki liści brzozy,
• ½ szklanki ziela skrzypu polnego,
• 5 łyżek ziela lubczyku ogrodowego,

(wszystkie komponenty powinny być sproszkowane lub rozkruszone).

Przygotowanie: Zioła zalać w emaliowanym garnku 2-3 litrami wody i gotować pod przykryciem na wolnym ogniu nie dłużej niż 4 minuty. Odstawić garnek na pół godziny, nie zdejmując przykrywki. Następnie odwar odcedzić, wycisnąć przez gazę resztki ziół i wlać do wanny z wodą przeznaczoną do kąpieli. Czas kąpieli: około 15-20 minut, przy temperaturze wody 38-39 st. C.

Pożytek dla zdrowia: Kąpiel aktywizuje proces przemiany materii w organizmie, pomaga usunąć zbędne metabolity (kwas moczowy, chlorki itd.). Ułatwia także odchudzanie. Wzbogaca skórę w składniki mineralne (np. potrzebny krzem), co jest niezwykle ważne przy prowadzeniu kuracji odchudzającej, zapobiega bowiem jej zwiotczeniu. Jest bardzo pomocna w obrzękach nóg, twarzy i rąk, bo pozwala usunąć zgromadzone złogi wody w organizmie. Daje również przez to uczucie lekkości.

Herbatka na oczyszczenie organizmu

Składniki:

• 1 szklanka liści lubczyku ogrodowego,
• ½ szklanki liści mięty pieprzowej (oba komponenty powinny mieć postać mocno rozdrobnionego suszu).

Przygotowanie: Oba komponenty starannie wymieszać i umieścić w suchym, raczej szczelnym pojemniku.

Stosowanie: 1 łyżkę mieszanki wsypać do szklanki, zalać do pełna wrzątkiem i parzyć pod przykryciem 20 minut. Odcedzić, pić ciepły napar na 20 minut przed posiłkiem 2-3 razy dziennie.

Pożytek dla zdrowia: Herbatka ta stanowi wartościowy środek na oczyszczenie organizmu ze szkodliwych produktów przemiany materii oraz toksyn. Skutecznie wzmaga proces przemiany materii w organizmie i poprawia spalanie tłuszczów. Wzbogaca organizm w szereg soli mineralnych, często wypłukiwanych np. w okresie upałów i po intensywnych kuracjach odchudzających. Likwiduje obrzęki wywołane gromadzeniem się w organizmie niepotrzebnej wody. Obniża także ciśnienie krwi. Bardzo przydatna w wiosennym zmęczeniu.